پیش از خرید پله‌پیما، باید مطمئن شویم فضای خانه واقعاً مناسب نصب آن است. بسیاری از افراد تصور می‌کنند پله‌پیما فقط در ویلاهای بزرگ قابل اجراست، اما در عمل بیش از ۸۰٪ از خانه‌های دوبلکس ایرانی—even با پله‌های باریک—شرایط نصب را دارند.
در این راهنما، جزئیات فنی و استانداردهای لازم برای عرض، ارتفاع، محل توقف و اندازه‌گیری دقیق پله‌پیما را بررسی می‌کنیم. هدف این است که قبل از بازدید فنی، بتوانید خودتان با یک متر و خط‌کش ساده تشخیص دهید خانه‌تان برای نصب مناسب است یا نه.
فهرست مطالب
-
حداقل عرض پله برای نصب پله‌پیما
-
ارتفاع آزاد سقف و فضای توقف بالا/پایین
-
فاصله ریل تا دیوار و فضای لازم کنار مسیر
-
روش اندازه‌گیری مرحله به مرحله (طول مسیر، پاگرد، عرض، ارتفاع)
-
جدول نمونه محاسبه طول ریل برای نصب
-
الزامات ویژه مدل‌های خاص (ویلچری، سکویی، منحنی)
-
جمع‌بندی و توصیه نهایی
۱. حداقل عرض پله برای نصب پله‌پیما
عرض پله مهم‌ترین عامل در امکان‌سنجی است.
-
حداقل عرض موردنیاز: ۷۰ سانتی‌متر
-
عرض ایده‌آل برای حرکت روان: ۸۰ تا ۹۰ سانتی‌متر
-
عرض عالی برای مدل‌های ایستاده یا ویلچری: ۱۰۰ سانتی‌متر به بالا
در پله‌های مارپیچ یا L شکل، شرکت نصب‌کننده مسیر خمیده ریل را با نرم‌افزار سه‌بعدی طراحی می‌کند.
📊 نمودار ۱ – ارتباط بین عرض پله و نوع مدل قابل‌نصب
| عرض مفید پله (cm) | مدل قابل نصب | توضیحات |
|---|---|---|
| 70–79 | پله‌پیما صندلی تاشو (راست یا خمیده) | حداقل فضای موردنیاز، مناسب خانه‌های کوچک |
| 80–89 | پله‌پیما استاندارد | حرکت نرم، فضای عبور راحت‌تر |
| 90–100+ | پله‌پیما سکویی / ویلچری | امکان حمل ویلچر یا ایستادن کاربر |
💡 نکته: اگر عرض پله کمتر از ۷۰ سانتی‌متر است، هنوز امکان نصب وجود دارد، اما فقط با ریل دیواری یا حذف نرده در یک سمت.
۲. فضای توقف در بالا و پایین پله‌ها
در ابتدا و انتهای مسیر پله‌پیما باید فضای آزاد برای نشستن یا پیاده شدن وجود داشته باشد.
-
فضای مطلوب توقف: ۶۰ تا ۸۰ سانتی‌متر
-
ارتفاع آزاد از سقف: حداقل ۲ متر
در برخی پروژه‌ها، برای صرفه‌جویی در فضا از ریل پارک شونده (Fold Rail) استفاده می‌شود. این ریل پس از اتمام حرکت، جمع می‌شود تا مسیر عبور باز بماند.
📊 جدول ۲ – فضای توقف پیشنهادی
| موقعیت توقف | حداقل فضا (cm) | حالت بهینه (cm) | توضیح |
|---|---|---|---|
| پاگرد پایین | 60 | 80 | محل سوارشدن کاربر |
| پاگرد بالا | 70 | 90 | محل پیاده‌شدن و چرخش صندلی |
| مسیر مستقیم | — | — | ریل در طول پله قرار می‌گیرد |
۳. ارتفاع سقف و محل عبور ریل
پله‌پیماها برای حرکت ایمن، به حداقل فاصله تا سقف نیاز دارند تا در حین حرکت، سر یا شانه با سقف تماس نداشته باشد.
-
حداقل ارتفاع آزاد: ۲ متر
-
ارتفاع مناسب برای کاربری راحت: ۲٫۲ متر به بالا
-
فاصله مجاز بین ریل و دیوار: ۷ تا ۱۲ سانتی‌متر
📈 نمودار مفهومی – مسیر ریل و فضای ایمنی
در پله‌های با سقف شیبدار یا نورگیر سقفی، طراحی مسیر ریل باید طوری انجام شود که صندلی در زاویه بالا توقف کامل داشته باشد تا ایمنی حفظ شود.
۴. نقشه نمونه و روش اندازه‌گیری دقیق
پیش از بازدید فنی، می‌توانید با چند اندازه‌گیری ساده، شرایط را ارزیابی کنید:
📏 مراحل گام‌به‌گام اندازه‌گیری:
-
تعداد کل پله‌ها را بشمارید.
-
ارتفاع هر پله (معمولاً ۱۸ سانتی‌متر) را در تعداد پله‌ها ضرب کنید تا ارتفاع بین دو طبقه به‌دست آید.
-
عرض مفید هر پله را از دیوار تا نرده اندازه بگیرید.
-
طول مسیر مستقیم یا زاویه پاگردها را یادداشت کنید.
📊 نمونه محاسبه واقعی
خانه دوبلکس با ۱۵ پله و عرض پله ۸۰ سانتی‌متر
→ ارتفاع کل = ۱۵ × ۱۸ = ۲۷۰ سانتی‌متر
→ طول تقریبی ریل = ۵٫۵ متر
با این اطلاعات، شرکت نصب‌کننده می‌تواند مدل ریل (راست یا خمیده)، نوع موتور و مدت نصب را تخمین بزند.
۵. فضای موردنیاز برای مدل‌های خاص (ایستاده یا سکویی)
در مدل‌های ایستاده یا مخصوص ویلچر، فضای عبور و توقف اهمیت دوچندان دارد:
-
عرض مفید لازم: حداقل ۹۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر
-
فضای توقف صاف و بدون اختلاف سطح: ۱ متر مربع در هر طبقه
-
قدرت تحمل وزن: تا ۲۵۰ کیلوگرم برای مدل سکویی
📊 جدول ۳ – مقایسه فنی مدل‌های مختلف
| نوع دستگاه | نوع حرکت | عرض موردنیاز | ظرفیت (Kg) | زمان نصب | مناسب برای |
|---|---|---|---|---|---|
| صندلی تاشو | روی ریل مستقیم | 70 cm | 120 | 4–6 ساعت | سالمندان |
| خمیده دوپاگرد | روی ریل خمیده | 75–85 cm | 130 | 1 روز | خانه‌های L شکل |
| سکویی ویلچری | روی ریل تقویت‌شده | 90–100 cm | 250 | 1.5 روز | کاربران ویلچر |
| ایستاده | ریل دیواری | 85 cm | 100 | 4–6 ساعت | افراد با زانودرد |
۶. جمع‌بندی و توصیه نهایی فنی
اگر عرض پله شما ۷۰ سانتی‌متر یا بیشتر است و بین کف و سقف بالاترین پله حداقل ۲ متر ارتفاع آزاد دارید، در بیش از ۹۰٪ مواقع امکان نصب پله‌پیما وجود دارد.
در پروژه‌های حرفه‌ای، قبل از طراحی نهایی، کارشناسان با ابزار لیزری سه‌بعدی نقشه مسیر را تهیه می‌کنند تا حداکثر دقت و کمترین خطا حاصل شود.
✅ توصیه کارشناسان همیار مکانیک کوشا:
برای اطمینان از سازگاری کامل دستگاه با خانه‌تان، از بازدید و اندازه‌گیری رایگان استفاده کنید. کارشناسان با بررسی مسیر پله، عرض عبور، نقاط توقف و نوع برق، مدل مناسب را پیشنهاد می‌دهند.
📈 نمودار تصمیم‌گیری سریع برای انتخاب مدل مناسب:
بدون نظر