«قبل از خرید پله‌پیما حتماً این استانداردها را ببینید! (تست‌های ایمنی + چک‌لیست نصاب حرفه‌ای)»

پله‌پیما یک وسیله ایمنی–حیاتی برای سالمندان و افرادی است که بالا رفتن از پله‌ها برای‌شان سخت یا خطرناک است. اما نکته مهم این است که هر پله‌پیما، ایمن نیست؛ تنها مدل‌هایی که مطابق استاندارد ملی ایران، EN 81-40 اروپا و تست‌های دقیق ایمنی نصب می‌شوند، امنیت واقعی کاربر را تضمین می‌کنند.

در این راهنمای جامع، تمام استانداردها و الزامات پله‌پیما در ایران را به زبانی ساده توضیح می‌دهیم:
از ابعاد و شرایط نصب گرفته تا نوع موتور، سنسور مانع، کمربند ایمنی، سرعت مجاز، باتری پشتیبان، تست‌های اولیه و دوره‌ای.
همچنین یک چک‌لیست کاربردی برای خریداران قرار داده‌ایم تا بتوانید قبل از خرید یا هنگام تحویل دستگاه، همه موارد ایمنی را بررسی کنید.

اگر قصد خرید پله‌پیما دارید یا می‌خواهید مطمئن شوید مدل فعلی‌تان استاندارد است، این مقاله کامل‌ترین منبع برای شماست.

فهرست مطالب

1. پله‌پیما استاندارد چیست؟ معرفی استانداردهای ملی و اروپایی

2. الزامات ایمنی پله‌پیما طبق استاندارد ایران (INSO/EN 81-40)

3. استانداردهای مربوط به ریل، موتور و ساختار مکانیکی

4. ابعاد، عرض پله، فضای نصب و الزامات معماری

5. حداکثر سرعت، ظرفیت، سیستم توقف اضطراری و سنسورهای ایمنی

6. تست‌های ایمنی قبل از تحویل (Check & Test)

7. تست‌های دوره‌ای و الزامات سرویس فنی سالانه

8. خطاهای خطرناک در نصب پله‌پیما (و چطور شناسایی کنیم؟)

9. چک‌لیست کامل استاندارد نصب پله‌پیما (برای خریداران)

10. جمع‌بندی: چگونه مطمئن شویم پله‌پیما واقعاً استاندارد است؟

 

 

۱) پله‌پیما استاندارد چیست؟ معرفی استانداردهای ملی و اروپایی

پله‌پیما استاندارد به دستگاهی گفته می‌شود که طبق الزامات ایمنی و عملکردی تعیین‌شده در استاندارد ملی ایران و استاندارد بین‌المللی EN 81-40 اروپا تولید، نصب و بازرسی شود.
این استانداردها دقیقاً مشخص می‌کنند که پله‌پیما باید:

• چه میزان تحمل وزن داشته باشد

• چه سرعت و شتابی مجاز است

• چه سنسورهای ایمنی روی آن الزامی است

• چه شرایطی برای ریل و نصب روی پله باید رعایت شود

• چه تست‌های قبل از تحویل باید انجام شود

• و هر چند وقت یک‌بار باید بازرسی دوره‌ای شود

در ایران، سازمان ملی استاندارد (INSO) معمولاً از استاندارد EN 81-40 به‌عنوان مرجع استفاده می‌کند؛ بنابراین بیشتر پله‌پیماهای مورد تأیید، باید از نظر طراحی و نصب با این استاندارد منطبق باشند.

 ۲: الزامات ایمنی پله‌پیما طبق استاندارد ایران و EN 81-40

ایمنی در پله‌پیما مهم‌ترین معیار استاندارد است؛ زیرا کاربر معمولاً سالمند، کم‌تحرک یا دارای محدودیت جسمی است و کوچک‌ترین خطا می‌تواند خطرناک باشد.
استاندارد ملی ایران (INSO 22391-2) و استاندارد اروپایی EN 81-40 مجموعه‌ای از الزامات ایمنی را تعیین کرده‌اند که رعایت آنها پیش‌شرط نصب و بهره‌برداری از پله‌پیما است.

این الزامات شامل موارد زیر هستند:

• وجود کمربند ایمنی برای جلوگیری از سقوط

• سنسور توقف خودکار هنگام برخورد با مانع

• ترمز اضطراری برای توقف فوری

• کنترل حرکت با سرعت ایمن و ثابت

• محافظت الکتریکی و اتصال زمین

• باتری پشتیبان برای حرکت در هنگام قطع برق

• الزام صدور گزارش بازرسی پس از نصب

• رعایت ابعاد و محدودیت زاویه شیب

الزامات ایمنی کلیدی در پله‌پیما

ویژگی کلیدی	پله‌پیما استاندارد	پله‌پیما غیراستاندارد
سطح ایمنی کاربر	طراحی طبق EN 81-40 و استاندارد ملی؛ تست‌شده برای جلوگیری از سقوط و گیرکردن.	فاقد تست‌های رسمی؛ وابسته به تجربه نصاب و شانس کاربر.
سیستم‌های توقف اضطراری	دارای کلید یا شستی توقف اضطراری و مدارهای کنترلی دوبل.	معمولاً یک شستی ساده یا حتی بدون توقف اضطراری مستقل.
حسگر مانع و کنترل سرعت	حسگر برخورد با مانع + کنترل سرعت در شیب و شروع حرکت نرم.	ممکن است حسگر نداشته باشد یا فقط محدود به حداقل‌ها باشد.
تست بار و کنترل دوره‌ای	تست بار اولیه و امکان برنامه‌ریزی سرویس استاندارد دوره‌ای.	معمولاً تست بار رسمی ندارد؛ سرویس دوره‌ای هم ساختارمند نیست.
گارانتی و مستندات	گارانتی مکتوب، دفترچه راهنما، برگه‌های تست و چک‌لیست تحویل.	گارانتی شفاهی یا کوتاه‌مدت؛ مستندات ناقص یا ناموجود.
هزینه‌های نگه‌داری در ۵ سال	هزینه اولیه کمی بالاتر، اما قطعات استاندارد و قابل‌پیگیری → هزینه نگهداری کنترل‌شده.	ممکن است هزینه اولیه کمتر باشد، اما خرابی‌های تکراری و قطعات غیر اورجینال هزینه کلی را بالا می‌برد.
ریسک حقوقی و بیمه‌ای	در صورت حادثه، امکان استناد به رعایت استاندارد و دریافت پوشش بیمه آسان‌تر است.	در حوادث، شرکت بیمه می‌تواند به «غیراستاندارد بودن دستگاه» استناد و از پرداخت خسارت خودداری کند.
تأثیر بر ارزش ملک	به‌عنوان یک تجهیز ایمن و رسمی، امتیاز مثبت در فروش/رهن ساختمان.	در بسیاری از معاملات، به‌عنوان «خطر بالقوه» یا تجهیز موقتی دیده می‌شود.

 

۳) مقایسه کیفیت و ایمنی پله‌پیما استاندارد vs غیراستاندارد

پله‌پیماهای استاندارد طبق EN 81-40 از نظر ایمنی، طول عمر، ریسک خرابی و هزینه‌های نگه‌داری تفاوت چشمگیری با مدل‌های غیراستاندارد دارند. نمودار زیر ۵ شاخص مهم را مقایسه می‌کند تا کاربر در ۳۰ ثانیه بتواند تصمیم درست بگیرد.

۴) استانداردهای مربوط به ریل، موتور و ساختار مکانیکی

در پله‌پیما، سه بخش «ریل»، «موتور» و «شاسی/صندلی» مثل ستون فقرات دستگاه هستند. هر نقص یا غیراستاندارد بودن در این قسمت‌ها می‌تواند مستقیماً روی ایمنی، لرزش، صدای کارکرد و عمر مفید دستگاه اثر بگذارد. به همین خاطر، استانداردهای ملی و اروپایی روی این سه بخش حساسیت ویژه‌ای دارند.

۴-۱. ریل پله‌پیما؛ ستون اصلی ایمنی حرکت

ریل همان مسیری است که صندلی روی آن حرکت می‌کند؛ چه روی پله‌های صاف و چه روی پله‌های پیچ‌دار (منحنی). در استاندارد، برای ریل موارد زیر مهم است:

• جنس ریل

  • باید از فلز مقاوم (معمولاً فولاد با کیفیت یا آلومینیوم تقویت‌شده) ساخته شود.

  • مقاومت در برابر خمش و پیچش، به‌خصوص در پله‌های پیچ‌دار، الزامی است.

• ثبات و مهار شدن ریل

  • ریل باید با پلیت‌ها و براکت‌های فلزی به کف پله یا دیوار محکم شود.

  • فاصله بین براکت‌ها و نوع پیچ‌ها در استاندارد مشخص است تا در طول زمان، ریل لق نشود و بازی نکند.

• فاصله ایمن از لبه پله و دیوار

  • باید به‌گونه‌ای تنظیم شود که وقتی صندلی حرکت می‌کند، پا، دست یا لباس کاربر بین ریل و دیوار یا لبه پله گیر نکند.

  • معمولاً حداقلی برای فاصله ایمن (کلیرنس) تعریف می‌شود.

• کیفیت جوش و اتصالات

  • در ریل‌های چندتکه (به‌خصوص در مسیرهای منحنی)، کیفیت جوش و صاف بودن محل اتصال، روی لرزش و صدای دستگاه تأثیر مستقیم دارد.

  • استاندارد تأکید می‌کند که هیچ «لبه تیز» یا «پله» در مسیر حرکت چرخ‌ها ایجاد نشود.

۴-۲. موتور و سیستم حرکت؛ قلب تپنده پله‌پیما

موتور پله‌پیما مسئول تأمین نیروی حرکت صندلی روی ریل است. در استانداردهای ایمنی، چند نکته اصلی برای موتور و درایو مطرح می‌شود:

• توان و ظرفیت موتور

  • توان موتور باید متناسب با ظرفیت وزنی اعلام‌شده (مثلاً ۱۲۵ یا ۱۳۵ کیلوگرم) باشد.

  • استفاده از موتور ضعیف‌تر از مقدار استاندارد، باعث فشار دائمی به موتور، داغ شدن و خطر توقف در وسط مسیر می‌شود.

• نوع گیربکس و سیستم انتقال نیرو

  • در بسیاری از پله‌پیماها از گیربکس حلزونی یا رک‌وپینیون استفاده می‌شود.

  • استاندارد روی کیفیت قفل مکانیکی گیربکس (Self-locking) تأکید دارد؛ یعنی اگر برق قطع شد، شاسی نباید به‌صورت آزاد سقوط یا سر بخورد.

• سیستم ترمز و توقف امن

  • علاوه بر گیربکس، وجود ترمز الکترومکانیکی الزامی است تا در صورت خطا، دستگاه را متوقف کند.

  • ترمز باید در حالت بدون برق، در وضعیت «قفل» باشد (Fail-safe)، نه برعکس.

• تغذیه و کنترل سرعت

  • استاندارد حرکت نرم (Soft start/stop) و سرعت یکنواخت را توصیه می‌کند.

  • تغییر ناگهانی سرعت یا شتاب، برای سالمند خطرناک است و نباید رخ دهد.

۴-۳. ساختار مکانیکی شاسی و صندلی

صندلی و شاسی همان بخشی است که کاربر روی آن می‌نشیند و با بدنش در تماس مستقیم است. در استانداردها، این موارد مهم‌اند:

• استحکام شاسی و قاب صندلی

  • باید تحمل وزن کاربر + ضریب اطمینان (مثلاً ۱٫۵ برابر ظرفیت اسمی) را داشته باشد.

  • در تست‌های استاندارد، روی صندلی بار اضافه وارد می‌کنند تا مقاومت آن سنجیده شود.

• طراحی ارگونومیک و پایدار

  • نشیمن، پشتی و دسته‌ها باید طوری طراحی شوند که کاربر هنگام حرکت، لغزش به جلو یا کنار نداشته باشد.

  • ارتفاع نشیمن باید برای سالمندان مناسب باشد تا راحت بنشینند و بلند شوند.

• امکان تا شدن (در راه‌پله‌های باریک)

  • بسیاری از استانداردها توصیه می‌کنند که صندلی و جاپایی، قابلیت جمع شدن داشته باشند تا عرض مفید پله برای دیگران حفظ شود.

  • مکانیسم تا شدن باید ساده و بدون نیاز به زور زیادی باشد.

• محافظت از قطعات متحرک

  • بخش‌هایی مثل چرخ‌دنده‌ها، دنده رک، زنجیر و… نباید در دسترس کاربر یا کودکان باشد.

  • استفاده از کاورهای محافظ برای جلوگیری از گیر کردن لباس یا بدن ضروری است.

• پایه‌های جاپایی (زیرپایی)

  • باید تحمل کامل وزن پا را داشته باشد و هنگام حرکت، باعث خستگی نشود.

  • لبه‌های تیز و گوشه‌های برنده نباید وجود داشته باشد.

---

۴-۴. چرا توجه به این جزئیات مهم است؟

شاید برای بسیاری از خریداران، موتور، ریل و شاسی فقط چند «قطعه فلزی» به‌نظر برسد؛ اما در واقع:

• لرزش، صدای زیاد، تکان‌های ناگهانی و خرابی‌های زودهنگام تقریباً همیشه به همین سه بخش برمی‌گردد.

• اگر ریل بد نصب شود یا موتور و شاسی به‌صورت غیر استاندارد انتخاب شوند، حتی وجود کمربند ایمنی و سنسور هم نمی‌تواند کاملاً خطر را جبران کند.

• در بازرسی‌های بیمه و کارشناسی حوادث، یکی از اولین چیزهایی که بررسی می‌شود، همین ساختار مکانیکی و کیفیت نصب ریل و موتور است.

۵) حداکثر سرعت، ظرفیت، سیستم توقف اضطراری و سنسورهای ایمنی

در استانداردهای پله‌پیما، چند پارامتر مستقیم با احساس امنیت کاربر درگیرند:
اینکه دستگاه «چقدر تند حرکت کند»، «چه مقدار وزن را تحمل کند» و «اگر مشکلی پیش آمد، چطور و چقدر سریع متوقف شود».

به‌همین دلیل، در استاندارد ملی ایران و EN 81-40 اروپا، روی چهار محور زیر حساسیت زیادی وجود دارد:

1. حداکثر سرعت مجاز حرکت

2. ظرفیت وزنی (Load / Capacity)

3. سیستم‌های توقف اضطراری و مدارهای ایمنی

4. سنسورهای ایمنی در اطراف صندلی، زیرپایی و مسیر حرکت

---

۵–۱. حداکثر سرعت مجاز پله‌پیما

پله‌پیما قرار نیست مثل آسانسور «سریع» باشد؛
هدف آن حرکت آرام، یکنواخت و قابل‌پیش‌بینی برای سالمندان است.

• در استانداردهای رایج، سرعت پله‌پیما معمولاً در یک بازه کم و ایمن تعریف می‌شود (معمولاً حدود چند سانتی‌متر در ثانیه، کمتر از آسانسور مسافری).

• مهم‌تر از عدد دقیق، این است که:

  • شتاب اولیه (شروع حرکت) نرم باشد؛ کاربر نباید «تکان ناگهانی» احساس کند.

  • توقف در انتهای مسیر هم آرام و بدون ضربه باشد (Soft stop).

  • در طول حرکت، سرعت تقریباً ثابت بماند و بالا و پایین شدن ناگهانی نداشته باشد.

برای خریدار، سؤال کلیدی این است:

«وقتی روی صندلی می‌نشینید، آیا حرکت دستگاه آرام، بدون تکان ناگهانی و بدون حس ترس است؟
اگر چند بار بالا و پایین بروید، همچنان احساس امنیت و تعادل دارید؟»

---

۵–۲. ظرفیت وزنی و اهمیت آن

ظرفیت وزنی پله‌پیما معمولاً روی پلاک مشخصات دستگاه یا در دفترچه فنی درج می‌شود (مثلاً ۱۲۰، ۱۳۵ یا ۱۴۰ کیلوگرم).

نکات مهم:

• این عدد، حداکثر وزن مجاز کاربر (با لباس و وسایل همراه) است.

• در تست‌های استاندارد، صندلی و شاسی با وزن بالاتر از ظرفیت اسمی (مثلاً ۱٫۵ برابر) آزمایش می‌شوند تا استحکام آن‌ها سنجیده شود.

• استفاده مداوم دستگاه برای وزنی بالاتر از حد مجاز، باعث:

  • فشار دائمی به موتور و گیربکس،

  • کوتاه شدن عمر مفید قطعات،

  • و در بدترین حالت، خطر توقف در وسط مسیر یا آسیب مکانیکی می‌شود.

در هنگام خرید:

• حتماً بپرسید «ظرفیت اسمی دستگاه چند کیلوگرم است؟»

• مطمئن شوید این عدد با وزن واقعی کاربر تناسب دارد (به‌خصوص اگر کاربر سنگین‌وزن است).

• از نصاب بخواهید پلاک مشخصات را روی دستگاه به شما نشان دهد، نه اینکه فقط شفاهی بگوید.

---

۵–۳. سیستم توقف اضطراری (Emergency Stop)

توقف اضطراری، آخرین سد دفاعی در برابر خطاهای انسانی یا فنی است.

طبق الزامات ایمنی، پله‌پیما باید:

• یک دکمه یا شستی توقف اضطراری در دسترس کاربر داشته باشد؛

  • معمولاً روی دسته صندلی یا روی بدنه نزدیک کاربر.

• با فشار این دکمه، حرکت دستگاه فوراً متوقف شود.

• تا زمانی که ایراد برطرف نشده یا دکمه در وضعیت عادی قرار نگرفته، دستگاه مجدد راه‌اندازی نشود.

در سیستم‌های حرفه‌ای:

• مدار توقف اضطراری معمولاً به‌صورت ایمن (Fail-safe) طراحی می‌شود؛
  یعنی اگر به هر دلیل مدار قطع شد (مثلاً سیم کنده شد)، دستگاه ترجیح می‌دهد نایستد/کار نکند تا اینکه «ناایمن» حرکت کند.

چیزی که شما باید چک کنید:

«دکمه توقف اضطراری کجاست؟
اگر آن را فشار دهم، دستگاه فوراً می‌ایستد؟
و برای راه‌اندازی مجدد، نصاب باید روی پنل یا ریموت، کار مشخصی انجام دهد؟»

---

۵–۴. سنسورهای ایمنی و محافظت در مسیر حرکت

سنسورهای ایمنی، چشم و گوش پله‌پیما هستند.
در استاندارد EN 81-40 و دستورالعمل‌های مشابه، چند نوع سنسور رایج است:

• سنسور مانع زیر زیرپایی (Footrest Safety Edge)

  • اگر در حین حرکت، پا، اسباب‌بازی، لبه فرش یا جسمی بین زیرپایی و پله گیر کند، سنسور آن را تشخیص می‌دهد و دستگاه فوراً متوقف می‌شود.

• سنسورهای کناری روی شاسی یا بدنه صندلی

  • اگر بدن کاربر یا مانعی بین صندلی و دیوار/نرده قرار بگیرد، دستگاه نباید به فشار دادن آن ادامه دهد.

• سوئیچ‌های محدودکننده مسیر (لیمیت سوئیچ بالا و پایین)

  • در انتهای مسیر بالا و پایین، قبل از اینکه شاسی به انتهای مطلق ریل برسد، سنسور مسیر را تشخیص می‌دهد و دستگاه را به‌صورت کنترل‌شده متوقف می‌کند.

• سوئیچ موقعیت صندلی (Seat Switch / Swivel Interlock)

  • در برخی مدل‌ها اگر صندلی در موقعیت درست قفل نشده باشد (مثلاً هنوز چرخانده شده و کامل در وضعیت حرکت نیست)، دستگاه حرکت نمی‌کند.

  • این ویژگی از حرکت دستگاه در حالت ناایمن جلوگیری می‌کند.

• سنسور کمربند ایمنی (در بعضی مدل‌ها)

  • اگر کمربند بسته نشده باشد، دستگاه اجازه حرکت نمی‌دهد (به‌خصوص در مدل‌های طراحی‌شده برای کاربران بسیار آسیب‌پذیر).

---

۵–۵. ارتباط این موارد با تجربه واقعی کاربر

برای بسیاری از خریداران، این اصطلاحات فنی سردرگم‌کننده است.
اما اگر بخواهیم ساده کنیم:

• سرعت استاندارد یعنی حرکت نرم و بدون ترس.

• ظرفیت استاندارد یعنی دستگاه برای وزن شما طراحی شده، نه اینکه «با دعا» کار کند.

• توقف اضطراری یعنی اگر هر لحظه احساس ناامنی کردید، یک دکمه وجود دارد که بزنید و با خیال راحت بایستد.

• سنسورها یعنی اگر پای شما، نوه‌تان یا یک مانع روی پله بود، دستگاه متوجه می‌شود و زور نمی‌گوید.

جدول چک‌لیست سرعت، ظرفیت و سیستم‌های ایمنی 

آیتم استاندارد	شرط / محدودهٔ معمول	سؤال یا چک‌لیست برای خریدار
حداکثر سرعت حرکت	حرکت آرام و یکنواخت؛ شروع و توقف نرم، بدون تکان ناگهانی.	هنگام تست، آیا حرکت دستگاه برای سالمند ترسناک یا ناگهانی نیست؟ چند بار بالا و پایین بروید و احساس کاربر را بپرسید.
ظرفیت وزنی (کیلوگرم)	تناسب ظرفیت اسمی (مثلاً ۱۲۰–۱۳۵ کیلوگرم) با وزن کاربر؛ آزمایش‌شده با ضریب اطمینان در کارخانه.	پلاک مشخصات دستگاه را ببینید و مطمئن شوید ظرفیت اسمی از وزن کاربر بالاتر است. از نصاب بخواهید عدد را روی برچسب نشان دهد.
دکمه توقف اضطراری	وجود شستی توقف اضطراری در دسترس کاربر، با توقف فوری دستگاه.	بپرسید دکمه توقف اضطراری کجاست؛ خودتان آن را فشار دهید و ببینید دستگاه فوراً متوقف می‌شود یا نه.
سنسور مانع زیر زیرپایی	توقف خودکار هنگام برخورد با مانع زیر پا یا روی پله (اسباب‌بازی، فرش و…).	در حضور نصاب، با یک جسم نرم در مسیر زیرپایی تست کنید؛ دستگاه باید فوراً متوقف شود.
سنسورهای کناری بدنه	محافظت در برابر برخورد صندلی با دیوار، نرده یا بدن کاربر.	از نصاب بخواهید محل سنسورهای کناری را نشان دهد و یک‌بار عملکرد آن را نمایش دهد.
لیمیت سوئیچ بالا و پایین	توقف کنترل‌شده کمی قبل از انتهای ریل در بالا و پایین مسیر.	در طول تست، توجه کنید که دستگاه قبل از رسیدن به انتهای فیزیکی ریل، به‌صورت نرم متوقف می‌شود.
سوئیچ موقعیت صندلی	در صورت عدم قفل شدن صندلی در موقعیت درست، دستگاه حرکت نمی‌کند.	بپرسید آیا دستگاه چنین قابلیتی دارد یا نه؛ در صورت وجود، نصاب می‌تواند برای شما عملکرد آن را نشان دهد.
سنسور کمربند (در صورت وجود)	در برخی مدل‌ها، بدون بستن کمربند، حرکت امکان‌پذیر نیست.	اگر مدل شما این قابلیت را دارد، از نصاب بخواهید نشان دهد که بدون بستن کمربند، دستگاه حرکت نمی‌کند.

 

۶) تست‌های ایمنی قبل از تحویل (Check & Test)

نصب پله‌پیما وقتی «تمام» محسوب می‌شود که همه تست‌های ایمنی انجام شده باشد و نصاب، دستگاه را در حضور شما امتحان کرده باشد.
در استانداردها، این مرحله معمولاً با عنوان Final Check / Commissioning Test شناخته می‌شود.

در عمل، شما باید از نصاب بخواهید که بعد از نصب، این مراحل را گام‌به‌گام و جلوی خودتان انجام دهد:

---

۶–۱. بررسی ظاهری و مکانیکی (Visual & Mechanical Check)

در این مرحله نصاب باید مطمئن شود که:

• ریل‌ها کاملاً محکم هستند

  • هیچ‌جا لق نمی‌زند، پیچ‌ها شل نیستند، براکت‌ها محکم به کف یا دیوار وصل شده‌اند.

• صندلی و زیرپایی لق یا کج نیستند

  • هنگام نشستن و بلند شدن، صندلی تکان‌های غیرعادی ندارد.

• هیچ لبه تیز یا گوشه خطرناک در مسیر دست و پای کاربر وجود ندارد.

• مسیر حرکت خالی از مانع است

  • فرش‌های لبه‌دار، تزیینات نرده، اشیای روی پله و… مزاحم حرکت نیستند.

این بخش شاید ساده به‌نظر برسد، اما بخش زیادی از ایمنی در همین «ظاهر و ریزه‌کاری‌ها»ست.

---

۶–۲. تست‌های الکتریکی و تغذیه (Electrical Safety)

در تست‌های الکتریکی، نصاب باید:

• اتصال صحیح به ارت ساختمان را بررسی کند؛

• مطمئن شود فیوز مناسب و در صورت امکان فیوز محافظ جان (RCD) در مدار وجود دارد؛

• مسیر کابل‌ها را چک کند که:

  • روی پله‌ها آزاد رها نشده باشند؛

  • پاگیر نباشند؛

  • در معرض ضربه مستقیم نباشند.

برای شما به‌عنوان خریدار، دو سؤال مهم:

1. منبع تغذیه دستگاه دقیقاً کجاست و اگر فیوز بپرد، کدام فیوز را باید چک کنم؟

2. آیا روی خط تغذیه، ارت و محافظ جان فعال است یا خیر؟

---

۶–۳. تست حرکت بدون بار و با بار (Functional Test)

در این مرحله، حرکت خود دستگاه مرحله‌به‌مرحله بررسی می‌شود:

1. حرکت بدون کاربر (No-load Test)

   • صندلی خالی چند بار از پایین به بالا و برگشت داده می‌شود.

   • نصاب به صداهای غیرعادی، لرزش، توقف‌های ناگهانی دقت می‌کند.

2. حرکت با کاربر (Load Test)

   • کاربر اصلی (مثلاً سالمند) روی صندلی می‌نشیند.

   • دستگاه چند بار مسیر کامل را بالا و پایین می‌رود.

   • در این مرحله باید بررسی شود:

     • آیا شروع حرکت نرم است؟

     • آیا در حین حرکت احساس ترس یا عدم تعادل وجود دارد؟

     • توقف در بالا و پایین نرم و کنترل‌شده است؟

اگر کاربر از عصا، واکر یا ویلچر استفاده می‌کند، باید سناریوی واقعی روزمره هم یک بار شبیه‌سازی شود (مثلاً فرد با کمک همراه روی صندلی بنشیند و بعد از رسیدن به پاگرد، با واکر حرکت کند).

---

۶–۴. تست سنسورها و توقف اضطراری

یکی از مهم‌ترین بخش‌های Check & Test همین است:

• تست دکمه توقف اضطراری

  • در حین حرکت، نصاب (یا خود شما زیر نظر او) دکمه را فشار می‌دهد.

  • دستگاه باید بلافاصله متوقف شود و تا ریست شدن، مجدداً حرکت نکند.

• تست سنسور مانع زیر زیرپایی

  • یک جسم نرم (مثل حوله، فوم یا کارتن) زیر زیرپایی گذاشته می‌شود.

  • در حین حرکت، با برخورد به مانع، دستگاه باید فوراً متوقف شود.

• تست سنسورهای کناری و لبه‌ها

  • نصاب با فشار دادن آرام بدنه به سمت مانع یا لمس لبه‌های حساس، واکنش سیستم را نشان می‌دهد.

• تست لیمیت سوئیچ بالا و پایین

  • دستگاه باید کمی قبل از انتهای فیزیکی ریل، خودبه‌خود و به‌نرمی بایستد.

• تست سوئیچ موقعیت صندلی (در مدل‌های مجهز)

  • صندلی کمی در موقعیت چرخیده‌ قرار داده می‌شود؛

  • دستگاه نباید در این وضعیت حرکت کند تا وقتی صندلی در وضعیت درست قفل شود.

---

۶–۵. شبیه‌سازی قطع برق و بررسی باتری پشتیبان

اگر پله‌پیما شما باتری پشتیبان دارد (که در مدل‌های استاندارد توصیه می‌شود):

• نصاب باید یک بار قطع برق را شبیه‌سازی کند (مثلاً فیوز را موقتاً قطع کند).

• دستگاه در این حالت باید بتواند حداقل یک تا چند بار مسیر را ایمن طی کند.

• چراغ یا آلارم کمبود شارژ باتری در صورت وجود، باید به شما نشان داده شود.

سؤال مهم خریدار:

«اگر برق در حین حرکت قطع شود، چه اتفاقی می‌افتد؟
من چطور می‌توانم با باتری پشتیبان، خودم را به بالا یا پایین برسانم؟»

---

۶–۶. آموزش کاربر و تحویل مستندات

پله‌پیما بدون آموزش کاربر، کامل تحویل نشده است.
در استانداردهای حرفه‌ای، نصاب باید:

• روش صحیح نشستن، بستن کمربند، استفاده از دسته و ریموت را به کاربر و یک همراه آموزش دهد؛

• نحوه استفاده از توقف اضطراری، رفتار در صورت بروز خطا یا گیر کردن، و نحوه تماس با واحد سرویس را توضیح دهد؛

• این مدارک را تحویل دهد:

  • دفترچه راهنما (ترجیحاً فارسی و قابل‌فهم)

  • کارت گارانتی و شرایط آن

  • فرم یا چک‌لیست تحویل دستگاه که روی آن، تست‌های انجام‌شده تیک خورده باشد.

برای شما خوب است که یک نسخه از این چک‌لیست را نگه دارید؛
در صورت بروز مشکل یا طرح موضوع با شرکت بیمه، این مدرک نشان می‌دهد که دستگاه در ابتدا به‌صورت استاندارد تحویل شده است.

---

۷) تست‌های دوره‌ای و الزامات سرویس فنی سالانه

پله‌پیما، مثل هر وسیله‌ای که با جان انسان سروکار دارد، فقط روز نصب مهم نیست؛
اگر سرویس دوره‌ای منظم انجام نشود، حتی یک دستگاه استاندارد هم بعد از چند سال می‌تواند به منبع خطر تبدیل شود.

به‌همین دلیل، در استانداردها و آیین‌نامه‌های داخلی معمولاً روی این موارد تأکید می‌شود:

• انجام بازدیدهای دوره‌ای (مثلاً هر ۶ یا ۱۲ ماه)

• ثبت سرویس‌ها در یک دفترچه یا کارت سرویس

• رسیدگی جدی به علامت‌های خرابی مثل صدا، لرزش، توقف‌های ناگهانی

در عمل، می‌توان سرویس را در دو سطح دید:

1. بازدید چشمی و عملکردی ساده (کاری که کاربر یا خانواده می‌توانند متوجهش شوند)

2. بازدید تخصصی فنی (کاری که باید توسط سرویس‌کار مجاز انجام شود)

---

۷–۱. چرا سرویس دوره‌ای پله‌پیما مهم است؟

• با گذشت زمان، پیچ‌ها شل می‌شوند، ریل کمی جابه‌جا می‌شود یا روغن‌کاری‌ها از بین می‌رود.

• گردوغبار، رطوبت یا نوسان برق می‌تواند روی موتور، برد الکترونیکی و سنسورها تأثیر بگذارد.

• اگر به صدای غیرعادی یا لرزش بی‌توجهی شود، مشکل کوچک امروز، می‌تواند خرابی جدی یا حتی حادثه فردا باشد.

از دید حقوقی و بیمه‌ای هم:

• در صورت بروز حادثه، همیشه سؤال می‌شود:
  «آیا دستگاه طبق برنامه، سرویس دوره‌ای شده است؟»

• داشتن سوابق سرویس مکتوب، هم برای کاربر و هم برای شرکت، یک نقطه قوت مهم است.

---

۷–۲. کارهایی که در هر سرویس فنی دوره‌ای انجام می‌شود

در یک سرویس سالانه (یا شش‌ماهه) استاندارد، سرویس‌کار مجاز معمولاً این موارد را چک می‌کند:

۱. ریل و اتصالات مکانیکی

• بررسی استحکام براکت‌ها و پیچ‌ها

• تنظیم دوباره‌ی ریل در صورت مشاهده‌ی لق شدن یا جابه‌جایی جزئی

• بررسی سایش غیرعادی روی چرخ‌ها، ریل و دنده‌ها

۲. صندلی، زیرپایی و مکانیزم چرخش

• چک کردن لقی صندلی، وضعیت پشتی و دسته‌ها

• تست مکانیزم تاشدن صندلی و زیرپایی

• بررسی امکان چرخش صندلی در پاگرد (در مدل‌های چرخان) و قفل شدن کامل آن

۳. سیستم‌های ایمنی و سنسورها

• تست مجدد:

  • دکمه توقف اضطراری

  • سنسور مانع زیر زیرپایی

  • سنسورهای کناری و لبه‌ها

  • لیمیت سوئیچ بالا و پایین

  • سوئیچ موقعیت صندلی (اگر موجود است)

• بررسی سیم‌کشی و کانکتورها برای قطع و وصل ناقص یا سولفاته شدن

۴. موتور، گیربکس و سیستم حرکت

• گوش دادن به صدای موتور و گیربکس در حین حرکت

• بررسی داغ شدن غیرعادی

• چک کردن وضعیت روغن‌کاری یا گریس‌کاری نقاط لازم

• اطمینان از اینکه گشتاور و کشش، هنوز در حد طراحی اولیه هست

۵. مدار تغذیه و باتری پشتیبان

• اندازه‌گیری ولتاژ و وضعیت شارژ باتری‌ها

• تست حرکت دستگاه در حالت قطع برق

• بررسی کابل‌ها، داکت‌ها و محل اتصال به ارت و فیوز محافظ جان

---

۷–۳. برنامه زمانی پیشنهادی سرویس

برای یک پله‌پیما خانگی، معمولاً این الگوی ساده کاربردی است:

• هر روز / هر هفته (کاربر یا خانواده)

  • یک نگاه کلی به ریل، صندلی، موانع روی پله‌ها

  • گوش دادن به صدای غیرعادی در حین استفاده

• هر ۶ ماه (سرویس‌کار مجاز)

  • چک مکانیکی، سنسورها، تست حرکت، روغن‌کاری و تنظیمات کوچک

• هر ۱۲ ماه (سرویس کامل سالانه)

  • انجام تمام تست‌های بخش ۶ (Check & Test)،

  • به‌همراه بررسی کامل باتری، مدار الکتریکی و ثبت نتیجه در فرم سرویس سالانه

اگر استفاده خیلی زیاد است (مثلاً در ساختمان‌های چند واحدی که چند نفر از دستگاه استفاده می‌کنند)، می‌توان فاصله سرویس‌های تخصصی را کوتاه‌تر در نظر گرفت.

---

۷–۴. علائمی که نشان می‌دهد وقت سرویس رسیده

بعضی هشدارها را نباید نادیده گرفت:

• صدای قیژقیژ، تق‌تق یا سوت در حین حرکت

• لرزش بیشتر از قبل، یا تکان ناگهانی در شروع و پایان حرکت

• کند شدن بیش از حد دستگاه، یا توقف‌های نامعمول

• چشمک زدن چراغ خطا روی ریموت یا پنل

• بوی سوختگی خفیف یا گرم شدن غیرعادی بخش‌های خاص

در صورت مشاهده این علائم، نباید بگوییم: «فعلاً که کار می‌کند، بعداً زنگ می‌زنیم»؛
همان لحظه یعنی وقت تماس با سرویس‌کار است.

---

۷–۵. نکات ساده برای خودِ کاربر جهت افزایش عمر دستگاه

• از کاربر (خصوصاً سالمند) بخواهید بدون بستن کمربند از دستگاه استفاده نکند.

• اجازه ندهید بچه‌ها با پله‌پیما بازی کنند یا بی‌دلیل بالا و پایین بروند.

• روی صندلی، اجسام خیلی سنگین (مثل کارتن‌های بزرگ یا بار زیاد) حمل نکنید.

• اطراف ریل را تمیز نگه دارید؛ گرد و خاک، فرش‌های بلند و اشیای کوچک را از مسیر دور کنید.

 

۸) خطاهای خطرناک در نصب پله‌پیما (و چطور شناسایی کنیم؟)

حتی اگر خود پله‌پیما استاندارد و برند خوبی باشد، نصب بد می‌تواند تمام مزایای آن را از بین ببرد.
بخش زیادی از حوادث و خرابی‌های جدی، نه به‌خاطر خود دستگاه، بلکه به‌خاطر اشتباهات نصاب است.

در این قسمت، چند خطای جدی نصب را به زبان ساده می‌گوییم و اینکه شما به‌عنوان خریدار چطور می‌توانید آن را تشخیص بدهید.

---

۸–۱. ریل لق، کج یا بد مهار شده

خطا:
ریل با تعداد پیچ‌های کم، براکت‌های نامناسب یا روی سطح‌های ضعیف (مثلاً موزاییک لق یا گچ دیوار) بسته شده باشد؛
یا در طول مسیر، ریل کمی «کج» یا «پیچ خورده» باشد.

چطور بفهمیم؟

• اگر با دست ریل را بگیرید و کمی فشار بدهید، نباید تکان محسوس داشته باشد.

• هنگام حرکت صندلی، اگر صدای تق‌تق، لرزش زیاد یا تکان جانبی حس می‌کنید، احتمالاً ریل خوب مهار نشده.

• به محل پیچ‌ها نگاه کنید؛ پیچ نیمه‌بیرون، براکت روی گچ پوک یا کاشی ترک‌خورده، هشدار است.

---

۸–۲. عرض مفید عبور خیلی کم بعد از نصب

خطا:
پله‌پیما طوری نصب شده که بعد از آن، دیگران به سختی از کنار آن رد می‌شوند یا عملاً راه‌پله تبدیل به مسیر یک‌نفره خطرناک شده است.

چطور بفهمیم؟

• بعد از نصب، یک نفر دیگر (غیر از کاربر اصلی) از کنار پله‌پیما بالا و پایین برود؛
  اگر مجبور است بدنش را به نرده یا دیوار بچسباند یا حس ناامنی دارد، یعنی فضا کم است.

• اگر در ساختمان چندواحدی هستید و همسایه‌ها از تنگ شدن راه‌پله گله دارند، این مشکل جدی است.

• در پاگردها، نباید صندلی در حالت توقف، جلوی درِ واحد یا مسیر رفت‌وآمد را بگیرد.

---

۸–۳. محل سوار/پیاده شدن ناایمن

خطا:
نصاب جایی را برای توقف نهایی انتخاب کرده که:

• شیب دارد،

• فضای کافی برای بلند شدن و نشستن نیست،

• یا کنار پله است و خطر سر خوردن یا سقوط وجود دارد.

چطور بفهمیم؟

• در بالا و پایین، روی صندلی بنشینید و بلند شوید؛
  اگر حس می‌کنید پاهایتان روی سطح شیب‌دار است یا جای کافی برای یک قدم امن ندارید، یعنی محل خوبی نیست.

• اگر درِ واحد یا اتاق دقیقاً در جایی باز می‌شود که صندلی توقف کرده، احتمال برخورد وجود دارد.

• پاگرد باید تا حد ممکن صاف، هم‌سطح و بدون لبه خطرناک باشد.

---

۸–۴. نادیده گرفتن ارتفاع سقف و خطر برخورد سر

خطا:
در مسیر حرکت، خصوصاً زیر راه‌پله یا نزدیک تیر سقف، فاصله کمی بین سر کاربر و سقف باقی گذاشته شده باشد.

چطور بفهمیم؟

• خود کاربر اصلی روی صندلی بنشیند و مسیر کامل را بالا و پایین برود.

• در تمام مسیر، مخصوصاً در قسمت‌های خم و زیرپله، ببینید:

  • آیا سر و بدن به سقف، نرده بالایی یا هر مانعی نزدیک می‌شود؟

  • اگر کاربر کمی خم شود یا کمی جابه‌جا شود، احتمال برخورد هست یا نه؟

• اگر لازم است در نقطه‌ای سرتان را خم کنید، یعنی طراحی مسیر باید دوباره بررسی شود.

---

۸–۵. سیم‌کشی و تغذیه برق غیراستاندارد

خطا:

• استفاده از چندراهی‌های معمولی، سیم‌های شل و رها روی پله‌ها،

• نداشتن ارت یا محافظ جان،

• عبور سیم از مسیرهایی که پاگیر است یا در معرض ضربه است.

چطور بفهمیم؟

• اگر سیم برق را روی پله‌ها، آویزان یا روی کف پله می‌بینید، این کاملاً غیراستاندارد است.

• منبع برق دستگاه باید از یک پریز دیواری ثابت (ترجیحاً نزدیک ریل) تأمین شود، نه از سیم‌سیار.

• از نصاب بپرسید:

  «این خط به ارت و محافظ جان وصل است یا نه؟ اگر فیوز بپرد، کدام فیوز را باید نگاه کنم؟»

---

۸–۶. غیرفعال بودن یا تنظیم نبودن سنسورها

خطا:
برای راحتی یا سرعت نصب، برخی نصاب‌های غیرحرفه‌ای:

• سنسورهای ایمنی را غیرفعال یا دور می‌زنند،

• یا به‌خاطر تنظیم اشتباه، سنسورها خیلی دیر عمل می‌کنند.

چطور بفهمیم؟

• همان تست‌هایی که در بخش «تست‌های ایمنی قبل از تحویل» گفتیم را خودتان ببینید؛

  • دکمه توقف اضطراری،

  • سنسور مانع زیر زیرپایی،

  • سنسورهای کناری.

• اگر نصاب حاضر نیست مقابل شما این تست‌ها را انجام دهد یا رفتار دستگاه در این تست‌ها نامطمئن است، باید حساس شوید.

• دستگاهی که در برخورد با مانع هنوز زور می‌زند و فشار می‌آورد، تنظیم درستی ندارد.

---

۸–۷. عدم تحویل مستندات و آموزش درست

خطا:
نصاب فقط دستگاه را نصب می‌کند و می‌رود؛
نه آموزش می‌دهد، نه دفترچه می‌دهد، نه شرایط گارانتی را شفاف می‌کند.

چطور بفهمیم؟

• اگر بعد از نصب، هیچ فرم تحویل، دفترچه راهنما یا کارت گارانتی امضا یا تحویل داده نشود، یعنی کار نیمه‌تمام است.

• اگر سالمند یا کاربر اصلی نمی‌داند دکمه توقف اضطراری کجاست، کمربند را چطور ببندد یا در صورت خطا چه کند، یعنی آموزش انجام نشده.

---

۸–۸. نشانه‌هایی که باید بعد از نصب هوشیار باشید

حتی اگر همه چیز در روز اول خوب به‌نظر برسد، این علائم در ماه‌های بعد نشان می‌دهد که باید نصاب یا سرویس‌کار را دوباره خبر کنید:

• افزایش تدریجی صدا، لرزش یا تکان‌های ناگهانی

• گیر کردن گه‌گاهی در یکی از نقاط مسیر

• باز نشدن کامل صندلی، زیرپایی یا قفل نشدن درست صندلی در پاگرد

• خطا روی نمایشگر، چشمک‌زدن چراغ خطا یا خاموش و روشن شدن اتفاقی

در همه این موارد، «عادت کردن» به مشکل یعنی پذیرفتن یک ریسک دائمی؛
بهتر است همان موقع با سرویس‌کار تماس بگیرید.

۹) چک‌لیست کامل استاندارد نصب پله‌پیما (برای خریداران)

این بخش، خلاصه‌ی عملی تمام چیزهایی است که تا حالا گفتیم؛
یعنی اگر حوصله استانداردها و شماره‌ها را نداشته باشید، همین چک‌لیست به‌تنهایی می‌تواند راهنمای شما از اولین تماس تا روز نصب و بعد از آن باشد.

برای راحتی، چک‌لیست را در چند مرحله تقسیم می‌کنیم:

1. قبل از انتخاب شرکت و مدل

2. روز بازدید نصاب از خانه

3. قبل از عقد قرارداد و پرداخت

4. روز نصب و تحویل دستگاه

5. هفته‌های اول بعد از نصب

---

۹–۱. قبل از انتخاب شرکت و مدل

در این مرحله هنوز چیزی نخریدید؛ فقط دارید بین برندها و شرکت‌ها مقایسه می‌کنید.
سؤالات و نکات کلیدی:

• شرکت یا نمایندگی:

  • آیا شرکت ثبت‌شده، با آدرس و تلفن ثابت است یا فقط یک موبایل و تبلیغ اینستاگرام؟

  • آیا نمونه نصب‌شده در شهر یا منطقه شما دارد که بتوانید از نزدیک ببینید؟

• استاندارد و مدارک:

  • شرکت ادعا می‌کند دستگاه طبق استاندارد EN 81-40 و استاندارد ملی ایران است؛
    از او بخواهید مدرک یا نامه تأییدیه، کاتالوگ فنی یا برگه مشخصات را برایتان ارسال کند.

  • بپرسید ظرفیت وزنی دستگاه چقدر است (مثلاً ۱۲۵ یا ۱۳۵ کیلوگرم).

• خدمات پس از فروش:

  • مدت گارانتی چند سال است و چه چیزهایی را پوشش می‌دهد؟

  • آیا سرویس دوره‌ای سالانه دارد؟ هزینه‌اش حدوداً چقدر است؟

  • در صورت خرابی، زمان معمول اعزام سرویس‌کار چقدر است؟

---

۹–۲. روز بازدید نصاب از خانه

در این مرحله، نصاب برای بازدید حضوری از راه‌پله می‌آید.
چیزهایی که باید حتماً از او بخواهید و چک کنید:

• ابعاد و فضای نصب:

  • نصاب باید عرض پله، طول مسیر، پاگرد بالا و پایین، ارتفاع سقف را اندازه بگیرد.

  • از او بخواهید توضیح دهد:

    • بعد از نصب، چقدر عرض مفید برای عبور دیگران باقی می‌ماند؛

    • محل دقیق سوار و پیاده شدن کاربر کجاست؛

    • آیا در مسیر، جایی هست که سر به سقف نزدیک شود یا نه.

• مسیر ریل و نوع دستگاه:

  • آیا راه‌پله شما نیاز به ریل صاف دارد یا ریل منحنی (برای پله گرد و چندپاگرد)؟

  • آیا مدلی پیشنهاد می‌کند که صندلی و زیرپایی جمع شود تا راه برای دیگران بازتر بماند؟

• تغذیه برق:

  • نصاب باید مشخص کند پریز یا منبع برق کجا خواهد بود و آیا به ارت و محافظ جان وصل است یا نه.

  • اگر نیاز به سیم‌کشی جدید است، توضیح بدهد کابل‌ها از کجا رد می‌شوند و آیا ظاهر کار مرتب و ایمن خواهد بود.

---

۹–۳. قبل از عقد قرارداد و پرداخت

اینجا مرحله‌ای است که باید همه چیز شفاف و مکتوب شود:

• مشخصات فنی:

  • مدل، برند، ظرفیت وزنی، نوع ریل (صاف/منحنی) و داشتن باتری پشتیبان، در قرارداد نوشته شود.

  • اگر شرکت ادعا می‌کند دستگاه مطابق EN 81-40 است، این ادعا باید در قرارداد یا پیوست فنی ذکر شود.

• زمان‌بندی و تعهدات:

  • زمان تقریبی تحویل و نصب،

  • تعهدات مربوط به گارانتی و سرویس دوره‌ای (مثلاً یک سرویس رایگان در سال اول)،

  • شرایط لغو قرارداد یا تأخیر.

• قیمت و هزینه‌های جانبی:

  • مطمئن شوید همه هزینه‌ها شامل ریل، صندلی، نصب، حمل، سیم‌کشی، و… شفاف ذکر شده؛

  • از هزینه‌های مبهم مثل «اگر… شد، بعداً حساب می‌کنیم» بپرهیزید.

---

۹–۴. روز نصب و تحویل دستگاه

این مهم‌ترین روز از نظر ایمنی است؛
نصب که تمام شد، قبل از اینکه پول را «کامل تسویه کنید»، این موارد را چک کنید:

• وضعیت ظاهری و مکانیکی:

  • ریل را با دست بگیرید؛ نباید لق یا متحرک باشد.

  • صندلی و زیرپایی را چند بار باز و بسته کنید؛ نباید کج، گیرکرده یا خیلی سفت باشند.

  • مطمئن شوید کنار صندلی و زیرپایی، لبه تیز یا پیچ بیرون‌زده وجود ندارد.

• تست حرکت:

  • چند بار بدون بار و چند بار با کاربر اصلی از پایین تا بالا و بالعکس حرکت کنید.

  • حرکت باید آرام، بدون شوک ناگهانی و بدون لرزش غیرعادی باشد.

  • در بالا و پایین، توقف باید نرم و کمی قبل از انتهای ریل اتفاق بیفتد.

• تست ایمنی:

  • محل دکمه توقف اضطراری را پیدا کنید؛ در حین حرکت، یک بار آن را فشار دهید و ببینید دستگاه چگونه می‌ایستد.

  • با یک جسم نرم زیر زیرپایی، سنسور مانع را تست کنید؛ دستگاه باید فوراً بایستد.

  • کمربند ایمنی را ببندید و باز کنید؛ باید راحت و قابل‌فهم باشد.

• تست باتری (اگر دارد):

  • از نصاب بخواهید قطع برق را شبیه‌سازی کند؛

  • ببینید دستگاه در این حالت می‌تواند یک یا چند بار مسیر را طی کند.

• تحویل مدارک و آموزش:

  • مطمئن شوید:

    • دفترچه راهنما (ترجیحاً فارسی) تحویل گرفته‌اید؛

    • کارت گارانتی و شرایط آن را توضیح داده‌اند؛

    • یک نفر از خانواده (ترجیحاً خود سالمند و یک همراه) روش استفاده، توقف اضطراری و تماس با سرویس‌کار را یاد گرفته‌اند.

---

۹–۵. هفته‌های اول بعد از نصب

در چند هفته‌ی اول، شما و خانواده تازه دارید به پله‌پیما عادت می‌کنید.
>در این مدت، به این نکات توجه کنید:

• احساس امنیت کاربر:

  • از خود کاربر اصلی بپرسید:
    «وقتی تنها با پله‌پیما بالا و پایین می‌روی، احساس ترس، عدم تعادل یا ناامنی داری یا نه؟»

  • اگر احساس خوبی ندارد، شاید لازم باشد تنظیم ارتفاع صندلی، زاویه، یا محل توقف را با کمک نصاب اصلاح کنید.

• صدا و لرزش:

  • اگر بعد از چند روز، صدا، لرزش یا تکان‌های ناگهانی بیشتر شد، موضوع را جدی بگیرید.

  • این می‌تواند نشانه‌ی شل شدن پیچ‌ها، مشکل در ریل یا تنظیم موتور باشد.

• تمیزی و نظم مسیر:

  • اطراف ریل را تمیز نگه دارید؛ اجازه ندهید فرش بلند، اسباب‌بازی بچه‌ها یا کفش‌ها مسیر را ببندند.

  • به اعضای خانواده توضیح بدهید که روی پله‌ها چیزهای اضافی نگذارند.

• ذخیره شماره سرویس:

  • شماره واحد خدمات پس از فروش را در گوشی خودتان و کاربر اصلی ذخیره کنید؛

  • روی دیوار نزدیک پله‌پیما هم می‌توانید یک برگه کوچک با شماره اضطراری نصب کنید.

---

در عمل، اگر شما فقط:

• قبل از خرید،

• در روز بازدید،

• روز نصب،

• و در هفته‌های اول

این چک‌لیست ذهنی را مرور کنید، احتمال اینکه پله‌پیما غیراستاندارد یا بد نصب شود خیلی کم می‌شود، و اگر مشکلی هم باشد، زودتر متوجه می‌شوید.

۱۰) جمع‌بندی

پله‌پیما برای خیلی از خانواده‌ها فقط یک وسیله رفاهی نیست؛
وسیله‌ای حیاتی است که هر روز، جانِ یک سالمند یا فرد کم‌تحرک را جابه‌جا می‌کند.
به همین خاطر، «ارزان‌تر بودن» یا «ظاهر شیک‌تر» به‌هیچ‌وجه نباید مهم‌تر از استاندارد بودن و نصب ایمن باشد.

اگر بخواهیم تمام این مقاله را در چند معیار ساده خلاصه کنیم، پله‌پیما زمانی می‌تواند واقعاً «استاندارد» و قابل‌اعتماد باشد که:

1. از نظر فنی و مدارک:

   • دستگاه مطابق استاندارد ملی ایران و استاندارد EN 81-40 یا معادل آن طراحی و تولید شده باشد؛

   • ظرفیت وزنی، نوع ریل، داشتن باتری پشتیبان و سیستم‌های ایمنی، روی پلاک دستگاه و مدارک فنی شفاف ذکر شده باشد؛

   • شرکت فروشنده بتواند حداقل مدارک فنی، کاتالوگ و گارانتی مکتوب ارائه کند، نه صرفاً ادعای شفاهی.

2. از نظر نصب و معماری:

   • ریل‌ها محکم و بدون لقی نصب شده باشند و بعد از نصب، عرض مفید کافی برای عبور دیگران باقی بماند؛

   • محل سوار و پیاده شدن، روی پاگرد امن و نسبتاً هم‌سطح باشد، نه روی پله شیب‌دار یا جایی که احتمال لیز خوردن هست؛

   • در تمام مسیر، سر و بدن کاربر با سقف، نرده، دیوار یا درها برخورد نکند؛

   • سیم‌کشی تمیز و ایمن، با ارت و محافظ جان، و بدون سیم‌سیار و کابل‌های آویزان انجام شده باشد.

3. از نظر ایمنی در استفاده روزمره:

   • حرکت دستگاه آرام، یکنواخت و بدون تکان ناگهانی باشد؛

   • دکمه توقف اضطراری، سنسور مانع، لیمیت سوئیچ‌ها و (در صورت وجود) سنسور کمربند در حضور شما تست شده باشند؛

   • کاربر اصلی و خانواده، روش استفاده، توقف اضطراری و اقدامات در صورت خطا را یاد گرفته باشند.

4. از نظر نگه‌داری و آینده:

   • برنامه‌ی سرویس دوره‌ای (مثلاً سالی یک‌بار) مشخص باشد و شرکت واقعاً سرویس‌کار فعال داشته باشد؛

   • روی یک برگه یا دفترچه، تاریخ نصب و سرویس‌ها ثبت شود تا اگر روزی مشکلی پیش آمد، بتوان نشان داد دستگاه همیشه تحت مراقبت بوده است.

---

در نهایت، یک پله‌پیما استاندارد باید سه چیز را هم‌زمان به شما بدهد:

• آرامش کاربر
  (کاربر بدون ترس و استرس سوار شود و احساس امنیت کند)،

• آرامش خانواده
  (بدانند که با رعایت استانداردها، احتمال حادثه به حداقل رسیده)،

• آرامش حقوقی و بیمه‌ای
  (در صورت بروز مشکل، بتوان نشان داد دستگاه مطابق استاندارد خرید، نصب و سرویس شده است).

اگر هنگام خرید و نصب، فقط همین سؤال را جلوی چشم‌تان بگذارید:

«اگر روزی برای این دستگاه مشکلی پیش بیاید،
با خیال راحت می‌توانم بگویم: ما همه اصول ایمنی و استاندارد را رعایت کردیم؟»

و جواب‌تان «بله» باشد، یعنی انتخاب درستی کرده‌اید.